Een stansvorm is ook een drukkleur. En vernis, en wit soms ook.

Overdruk is voor veel ontwerpers lastig te begrijpen. Het is voor drukkers een heel essentieel element: daarmee wordt gezorgd dat elementen elkaar niet afdekken. In dit artikel lees je over een voorbeeld waarin overdruk is gebruikt in een stansvorm. Ik gebruik een kartonnen verpakking van Droste Chocoladepastilles als voorbeeld.

Dit artikel is daarmee een vervolg op een artikel waarin je een introductie kunt vinden op het fenomeen van overdruk.
Dat introductie-artikel vind je hier.

Overdruk in een apart deelvenster

Kenmerken is een apart venster in Illustrator, waarin je de vulling en/of de lijn van een object op overdruk kunt zetten. Het tonen van overdruk kun je ook activeren als je gebruik maakt van Venster, Voorvertoning Scheidingen.

Waar wordt overdruk voor gebruikt in Adobe Illustrator?

Drukkerijen en ontwerpers gebruiken het bijvoorbeeld om een stanslijn in te stellen. Dat is een snijlijn om je ontwerp langs schoon te snijden nadat het gedrukt is. Heel anders dan een recht-toe-recht-aan A4tje worden in verpakkingsindustrie allerlei vormen gebruikt om langs te snijden.

Voorbeeld: Droste verpakking

Om het uit te leggen, neem ik de verpakking van een doosje Chocoladeflikken van Droste. Als je hem plat legt, zie je dat het karton een speciale vorm heeft: niks rechthoekigs aan. Langs die vorm is het ontwerp uitgesneden. Om de kleuren van het drukwerk tot aan de rand te laten lopen, gaan de objecten dus iets verder dan de snijrand.

Onder de stans loopt de kleur door

Vaak wordt in ontwerp de stanslijn met een aparte kleur ingevuld. Vaak is het rood, en wordt die kleur Stans genoemd. Het is ingesteld als steunkleur. Daardoor kun je de kleur ook zien in het deelvenster van Kleurscheidingen, en je kunt hem daar ook verbergen.

Als je de kleur van Stans verbergt, hoef je hem ook niet af te drukken. Da’s logisch. Maar wanneer de kleur Stans verborgen is, wil je wel dat het ontwerp daaronder dóór loopt. Zodat àls de gedrukte vorm ietsje verschuift onder de stansvorm, je niet een wit lijntje ziet aan de buitenkant van het drukwerk, naast de snijlijn. Het filmpje hieronder legt het uit.

 

Drukken met wit of vernis in Adobe Illustrator.

Typisch in verpakkingsdrukwerk (flexodruk, op kunststof bijvoorbeeld) wordt er wel eens met wit gedrukt. Ook als je een gekleurde pen wilt laten bedrukken heb je nog wel eens een witte ondergrond nodig. Of bij het bedrukken van een gekleurd T-shirt.

Hieronder lees je hoe je kunt werken met Witte inkt in Adobe Illustrator. Daarbij wordt overdruk gebruikt.

Nieuwe witte inkt aanmaken

Wil je drukken met wit, dan kun je niet daarvoor de witte kleurstaal gebruiken die al in de Illustrator-stalen zit. Je moet dus een nieuwe kleurstaal aanmaken. Deze kleur mag je laten bestaan uit bijvoorbeeld 5%cyaan, magenta, en geel. Heel belangrijk: je moet de kleur instellen als Steunkleur, niet als proceskleur.

Nieuwe kleur is zichtbaar bij kleurscheidingen

Want als die nieuwe steunkleur is aangemaakt, kun je deze als aparte kleur terug vinden in het deelvenster voorvertoning Scheidingen. Wanneer je een object inkleurt met die nieuwe kleur wit, zie je dat object nog steeds als je alle andere kleuren onzichtbaar maakt (prik met de muis in de oogjes van elke kleur om dat te doen).

Gebruik overdruk bij bovenliggende witte objecten

Als je al een ontwerp hebt in kleur, dan kun je er een nieuw object overheen leggen. Dat object moet de vorm zijn die in wit wordt gedrukt. Vaak kun je hiervoor handig gebruik maken van Pathfinder: die combineert alle vormen tot een nieuwe vorm. Wel doen met een kopie van je ontwerp, want Pathfinder laat niets over van je originele ontwerp.

Zet het nieuwe object op overdruk

Dit witte object kun je bovenop je ontwerp laten staan in Illustrator. Selecteer het object, en gebruik het deelvenster Kenmerken. Daarin zet je het vinkje aan voor Overdruk (voor de witte vulling).

Voorvertoning overdruk

Wanneer je het object op overdruk hebt gezet, wil je ook kunnen zien wat die overdruk doet. Dus je moet kiezen voor Weergave, Voorvertoning Overdruk. Misschien stond die al aangevinkt, want je hebt net gebruik gemaakt van het deelvenster Voorvertoning Scheidingen. Als je het vinkje Voorvertoning overdruk activeert, is dat het zelfde als via het menu Weergave. Je ziet nu het hele ontwerp, plus de extra witte kleur.

Doorschijnendheid

Want als een object bovenop staat, dekt het in drukwerk de onderliggende objecten niet af. Als je in je drukwerk moet starten met een witte vorm, waar je ontwerp bovenop wordt gedrukt, kun je die witte vorm in Illustrator ook bovenop zetten. De stapelvolgorde in Illustrator is immers niet noodzakelijk de drukvolgorde bij de drukker. Zolang er maar een aparte vorm voor wit gemaakt wordt, zit je goed.

Vernis

Wil je ontwerpen met een spotvernis, dan geldt dezelfde werkmethode als bij de aparte kleur wit: gewoon een wat lichte kleur aanmaken als steunkleur, noem hem vernis, en zet hem op overdruk. Laat hem bovenop de andere objecten staan. 

Laat knoppen zien
Verberg knoppen
peter maas

Gevonden wat je zocht??

Anders heb ik nog wel wat gratis tips voor je. Met betrekking op jouw werk, natuurlijk. Laat dan in ieder geval even je mailadres achter. En geef aan waar je belangstelling ligt. Dan hoef je niet meer te zoeken naar goede tips op deze site, maar krijg je ze meteen in je mailbox!

Interessegebied – Ik werk met (meerdere mogelijk):

Inschrijving gelukt! Binnenkort gratis tips.